CVA
CerebroVasculair Accident (CVA)
Jaarlijks krijgen 42.300 mensen in Nederland te maken met een CVA. Andere benamingen die hiervoor gebruikt worden zijn beroerte of attaque. Momenteel leven er in Nederland 320.800 mensen met de gevolgen van een CVA.
Een CVA kan een herseninfarct of hersenbloeding zijn. Bij 85% van de patiënten gaat het om een herseninfarct. In dit geval raakt een bloedvat afgesloten door een bloedpropje waardoor een deel van de hersenen te weinig of geen zuurstof krijgt.
Bij een hersenbloeding scheurt of knapt een bloedvat in de hersenen. Bloed hoopt zich op in de hersenen en veroorzaakt te veel druk op het hersenweefsel, waardoor een deel van de hersenen te weinig of geen zuurstof krijgt.
Een TIA is een licht, kortdurend herseninfarct, waarbij de klachten officieel binnen 24 uur verdwenen zijn. Een TIA kan een voorbode zijn voor een CVA. Ongeveer 55.000 mensen per jaar krijgen in Nederland een TIA.
Een CVA kan ernstige beperkingen tot gevolg hebben. Welke beperkingen dit zijn, is afhankelijk van het deel van de hersenen en de hoeveelheid weefsel dat is beschadigd. Deze beperkingen kunnen van lichamelijke en/of cognitieve aard zijn. Ook kunnen er emotie- en/of gedragsveranderingen optreden. Revalidatie kan voor verbetering van deze klachten zorgen, echter in veel gevallen blijven er chronische beperkingen.
Risicfactoren
- Roken
- Hoge bloeddruk
- Hartziekte
- Suikerziekte
- Alcoholgebruik
- Hoog cholesterol
- Overgewicht
Symptomen van een CVA
Zoals hierboven benoemd zijn de soort klachten afhankelijk van de locatie van het CVA en hoeveelheid beschadigd weefsel. De meest voorkomende zijn:
- (Eenzijdige) verlamming in het lichaam en/of gezicht
- (Eenzijdige) gevoelloosheid en/of tintelingen
- Neglect: het onbewust negeren van een zijde van het lichaam
- Problemen met coördinatie en evenwicht
- Taal- en/of spraakproblemen
- (Zware) vermoeidheid
- Overgevoeligheid voor omgevingsprikkels (overprikkeling)
- Angst, stemmingswisselingen of emotionele instabiliteit
- Moeite met plannen en organiseren
Behandeling na een CVA
Het is belangrijk dat de revalidatie zo snel mogelijk op gang komt. In het eerste half jaar is de kans op herstel namelijk het grootst. Daarom staan deze maanden in het teken van veel oefenen. Hiervoor bestaan diverse revalidatieprogramma’s.
In eerste instantie begint de revalidatie al in het ziekenhuis. Afhankelijk van de mate van schade en beperkingen zal de revalidatie daarna plaatsvinden in een revalidatiecentrum of in de thuissituatie. In ernstige gevallen wordt een cliënt tijdelijk of blijvend opgenomen in een verpleegtehuis.
Bij de behandeling na een CVA zijn vaak meerdere zorgverleners betrokken. Voorbeelden hiervan zijn de fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedist en psycholoog.
Bij Back in Shape is de behandeling na een CVA vooral gericht op het verminderen van ervaren beperkingen, het behoud van lichaamsfuncties en de verbetering van de kwaliteit van leven. Dit gebeurt door (een combinatie van) kracht-, uithoudings- en stabiliteitsoefeningen, loop- en valtraining, spelvormen gericht op lichaamsontwikkeling en ook behandelingen in de thuissituatie of een andere dagelijkse omgeving. Dit alles kan plaats vinden in een 1 op 1 vorm en/of een groepssetting. Ook helpt Back in Shape met zelfmanagement, dit wil zeggen: de manier waarop u met de gevolgen van het CVA omgaat en daardoor meer grip op uw leven kunt krijgen.
Soms komen de klachten pas later aan het licht, wanneer er thuis of op het werk weer een beroep op iemand wordt gedaan. Denk aan voor de buitenwereld moeilijke zichtbare gevolgen zoals vermoeidheid, moeite met plannen, overprikkeling, geheugenproblemen of verandering van persoonlijkheid. Voor deze klachten kan een beroep gedaan worden op neuropsychologische (cognitieve) revalidatie, arbeidsrevalidatie of een patiëntenvereniging voor lotgenotencontact, zowel voor patiënten als naasten.
Of en in welke mate gevolgen blijvend zijn, is bij iedere patiënt anders. Dit heeft niet alleen te maken met de plaats en grootte van het CVA. Ook de mate waarin het omliggende hersenweefsel in staat is om functies over te nemen is belangrijk. Na zes maanden tot een jaar is vaak pas goed duidelijk wat de blijvende gevolgen van het CVA zijn.
Praktische websites:
Bronnen: www.hersenstichting.nl, www.kennisnetwerkcva.nl, www.hartstichting.nl