Wat is COPD
COPD is een longziekte waarbij uw longen zijn beschadigd. Ademen is moeilijker en u heeft minder energie. De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte). Als u COPD heeft ademt u moeilijker omdat uw longen beschadigd zijn. U heeft minder zuurstof. Daardoor kunnen normale dingen lastig zijn. Zoals traplopen, boodschappen doen of aankleden. Uw longen kunnen niet voldoende zorgen voor een goede ademhaling. Vergelijk het met een tankwagen waar zo’n tienduizend liter zuurstof in kan. Een gezonde volwassene heeft ongeveer die hoeveelheid zuurstof per dag nodig. Bij COPD lukt het soms maar om een halve tankwagen per dag in- en uit te ademen.

 

Chronische bronchitis of longemfyseem
COPD is een verzamelnaam voor:

Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis zijn uw bronchiën steeds ontstoken. De bronchiën zijn de vertakkingen van uw luchtpijp naar uw longen. Daardoor maakt uw lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger.

Longemfyseem
Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in uw bloed komt. En dat u afvalstoffen weer kunt uitademen. Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor kunt u het benauwd krijgen.

Oorzaken van COPD
Bij COPD zijn de longen chronisch ontstoken. Chronisch betekent dat het blijvend is. Meestal is roken de oorzaak van COPD. Roken of meeroken beschadigt de longen ernstig.Daardoor kunnen longziekten zich gemakkelijker ontwikkelen. Maar het kan ook komen door een erfelijke ziekte of moeilijk te behandelen astma. De meeste mensen krijgen pas na hun veertigste COPD.

Andere oorzaken van COPD.
Ongeveer één op de vijf mensen met COPD heeft nooit gerookt. Bij hen heeft COPD een andere oorzaak, zoals:

  • astma, longontsteking en andere longziekten
  • erfelijke ziekten
  • schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen
  • luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof

Verhoogd risico bij roken
Mensen die al een tijd gestopt zijn met roken, hebben nog steeds een verhoogd risico op COPD. Dit geldt ook voor mensen die jaren hebben meegerookt. Rookt u en heeft u COPD? Probeer zo snel mogelijk te stoppen met roken. Roken maakt de klachten alleen maar erger. Het versnelt het verloop van de ziekte. Stoppen met roken is moeilijk. Roken is zeer verslavend. Heeft u hier hulp bij nodig? Vraag uw huisarts om u door te verwijzen. (bron www.longfonds.nl)

Voor verdere informatie verwijzen wij u naar de website van het Longfonds, www.longfonds.nl, Informatiefilmpje over de werking van de longen: https://youtu.be/_l7ZN4sC4KY.

Voor vragen met betrekking tot COPD of andere longaandoeningen en het Coronavirus verwijzen wij u voor de meest up-to-date informatie naar de volgende website: Het RIVM – www.rivm.nl, De Thuisarts – www.thuisarts.nl, Het Longfonds – www.longfonds.nl.

Ademhalingsoefeningen
Hieronder staan verschillende ademhalingsoefeningen en technieken die u kunnen helpen bij het ontspannen bij een benauwdheidsaanval en het verbeteren van uw ademhalingstechnieken.

Aan de slag met de ademhalingsoefeningen 

  • Bij deze oefeningen neemt u een ontspannen houding aan en concentreert u zich op de buikademhaling. Leg uw handen op de buik. 
  • Adem rustig en langzaam door de neus in en probeer de buik op te zetten. 
  • Adem door licht samengeperste lippen zolang mogelijk uit. Probeer even een adempauze te houden en begin dan weer met de inademing. 
  • Als u zich goed genoeg voelt, probeert u dan zoveel mogelijk door te gaan met uw dagelijkse activiteiten, zoals wandelen, fietsen en traplopen. Met vragen kunt u terecht bij de behandelend fysiotherapeut.

U hoeft niet alleen met de buik adem te halen, dit lukt vaak niet meer door een verandering in het gebruik van de ademhalingsspieren.

 

Getuite lippen ademhaling (Pursed Lips Breathing)
Ook het aanleren van ‘getuite lippen ademhaling’ kan zinvol zijn, vooral wanneer u ernstig COPD heeft. Hierbij ademt u in door de neus en blaast u vervolgens uit door de mond, waarbij de lippen licht getuit worden. Tijdens deze oefening blijven uw luchtwegen beter open, waardoor er bij de ademhaling meer lucht uit de longen naar buiten gaat. Hierdoor kunt u vervolgens weer dieper inademen. Zo hoeft u minder vaak in en uit te ademen om dezelfde hoeveelheid lucht binnen te krijgen. Uw ademhaling wordt daardoor rustiger.

  • Adem langzaam in door de neus. 
  • Wacht enkele seconden. 
  • Tijdens het uitademen houd je de lippen juist genoeg op elkaar om lucht door te laten. Adem uit met een hoorbare pffffffffffff……
  • Adem uit en let erop dat dit ± tweemaal zo lang duurt als het inademen.

Forceer niet, de wangen dienen echter wel gespannen te zijn

Ademhalen met aangespannen buikspieren
Uitademen met licht aangespannen buikspieren kan u ook helpen om rustiger te ademen en de benauwdheid te verminderen. Als u ernstig COPD heeft kan uw behandelaar overwegen om u deze techniek aan te leren in combinatie met de boven beschreven ‘getuite lippen ademhaling’.

Actieve cirkel van ademhalingstechnieken (ACBT)
Oefeningen voor het verwijderen van sputum. ACBT kan ten alle tijden worden uitgevoerd om sputum te helpen verwijderen uit de longen. Het kan uitgevoerd worden naast elke medicinale behandeling.

Wat is ACBT? ACBT is een set van ademhalingsoefeningen gericht op het ontspannen en openen van de luchtwegen. Deze oefeningen zorgen ervoor dat het hoesten effectiever wordt en kan helpen om het sputum uit de longen omhoog te brengen zodat het uitgespuugd kan worden.

De ACBT cyclus. Elke oefening in de cyclus wordt hieronder beschreven, Volg de pijlen in het schema langs elke afzonderlijke oefening. Probeer deze cyclus 4 tot 6 keer te herhalen. Als u geen last heeft van slijm is het vooral belangrijk om oefening 1 en 2 minimaal 5 keer per dag uit te voeren. 

Instructievideo
https://www.youtube.com/watch?v=zYNBxshtgd8

Lees ook onderstaande instructies bij de bijbehorende ademhalingstechnieken.

Ontspannen ademhaling
Adem zo rustig mogelijk in door uw neus of mond. Adem uit door uw mond. De fysiotherapeut bespreekt met u of u uw lippen moeten tuiten bij het uitademen of niet.

Buikademhaling
Bij buikademhaling haalt u laag in de buik adem (uw buik bolt bij inademen en wordt weer plat bij uitademen), in plaats van hoog adem te halen waarbij vaak de schouders worden opgetrokken. Buikademhaling helpt niet altijd wanneer u ernstig COPD heeft aangezien het benauwdheid kan verergeren. Bij mensen met een snelle ademhaling waarbij slechts weinig lucht wordt in en uitgeademd, kan buikademhaling wel goed werken.

Diepe ademhaling
Adem zo diep mogelijk in door uw neus of mond en houd uw adem 2 á 3 tellen vast. Adem rustig uit door uw mond met getuite lippen. Neem de tijd om alle lucht uit te blazen.

Huffen
Adem normaal of diep in. Open uw mond en stoot de ingeademde lucht in een keer krachtig of rustig uit. De fysiotherapeut vertelt u of u dit rustig of krachtig doet.

Hoesten
Als u na het huffen sputum hoort of voelt, hoest u aansluitend goed door om dit op te geven. Ondersteun zo nodig uw buik met een kussentje.